Efekty uboczne/dolegliwości

► ZAPARCIA:

Niestety, dieta ketogenna jest uboga w błonnik, a co za tym idzie może to skutkować częstymi zaparciami. Ta uporczywa dolegliwość dotyka około 30% pacjentów będących na diecie ketogennej.  Przewlekłe zaparcia mogą powodować bóle brzucha, wzdęcia, puste odbijania, nudności, a nawet wymioty, brak apetytu, uczucie niepokoju, bezsenność i spadek nastroju. 

Pamiętajmy, że nie jest anomalią gdy dzieci będące na diecie ketogennej oddają stolec co 2-3 dni. Jeśli jednak jest to rzadziej i towarzyszą temu dodatkowe objawy warto zacząć działać:

 

Co może pomóc ograniczyć zaparcia?

• Picie większej ilości płynów. Odwodnienie oraz niedobór wody w organizmie może sprawić, że w świetle jelita pojawią się zbite masy kałowe, co nasili zaparcia.

• Regularna aktywność fizyczna. Usprawnia to motorykę jelit, dlatego tak ważny jest ruch każdego dnia. 

• Wprowadzenie do jadłospisu większej ilości warzyw z kolumny A (mają mniejszą zawartość węglowodanów) Skonsultuj to z lekarzem lub dietetykiem.

 

Warzywa stosowane w diecie ketogennej ważone surowe(S) lub gotowane (G) Zawartość węglowodanów w 100g [g/100 g]
Grupa A- zawierające mniej węglowodanów, stosowane w ilości 2 x większej niż z grupy B	Grupa B- zawierające więcej węglowodanów, stosowane w ilości przypisanej
Bakłażan (G) 2,5/100	Awokado 7,4
Cykoria (S) 4,1/100	Botwina (S) 5,5
Cukinia (G) 3,2/100	Brokuły (G) 5,2 /100
Kalafior mrożony 4,5/100	Brokuły mrożone 4,7/100
Kapusta pekińska (S) 3,2/100	Brukselka (G) 8,7/100
Ogórek (S) 2,9/100	Brukselka mrożona 8,4/100
Ogórek kwaszony (S) 1,9/100	Burak (S) 95/100
Papryka zielona (G) (S) 4,6/100	Burak (G) 10,0/100
Pomidor (G) (S) 3,6/100	Cebula (G) (S) 6,9/100
Rabarbar (S) 4,6/100	Dynia (G) 7,7/100
Sałata (S) 2,9/100	Fasola szparagowa (G) 7,6/100
Seler (G) (S) 3,7/100	Fasola szparagowa mrożona 6,8/100
Szpinak (G) 3,0/100	Kalafior (G) 5,0/100
Kapusta kwaszona (S) 3,4/100	Kalarepa (G) 6,5/100
Kapusta pekińska 3,2/100	Kalarepa mrożona 5,9/100
Pieczarki (S) (G) 2,6/100	Kapusta biała (G) 7,4/100
Seler naciowy 3,6/100	Kapusta czerwona 6,7//100
Szczypiorek 3,9/100	Kapusta włoska 7,8/100
Szparagi 3,7/100	Marchew (G) (S) 8,7/100
Szpinak 3,0/100	Marchew mrożona 7,8/100
	Papryka czerwona 6,6/100
	Pietruszka korzeń 105/100
	Pietruszka liście 9,0/100
	Rzepa 8,2/100
	Seler korzeniowy 7,7/100

 

 

• Zastąpienie tłuszczu w diecie olejem MCT (można to jednak zrobić tylko pod nadzorem lekarza/ dietetyka).

• Włączenie do diety babki płesznik, która ma właściwości przeczyszczające. Skonsultuj to z lekarzem lub dietetykiem.

• Dodawanie 25g  liści sałaty, ilość węglowodanów nieznacznie się zmieni, więc nie trzeba uwzględniać tego w dobowej ilości węglowodanów. Taka ilość sałaty może być podana jako tzw. Wolne kalorie, jednak tylko w przypadku dzieci z dobrą kontrolą napadową)

• Podawanie leków przeczyszczających ( miętowy olej parafinowy, czopki glicerynowe, wodorotlenek magnezu). Uwaga: olej parafinowy może zmniejszyć wchłanianie witamin A, D, E, K, a także podrażniać okolice odbytu i prowadzić do lipidowych zapaleń płuc. Stosowanie leków koniecznie skonsultuj z lekarzem!

• Regularne pory korzystania z toalety. Szczególnie ważne jest by zaplanować czas na toaletę rano, ponieważ wtedy jelito grube wykazuje szczyt swojej aktywności.

• Codzienny, półgodzinny masaż podbrzusza może wspomóc aktywność motoryczną jelit.

 

► WYMIOTY, BIEGUNKA:

Na pewien okres czasu należy zrezygnować z podawania posiłków, ale w ograniczonych ilościach podaje się płyny (najlepiej często ale w małych ilościach). Po okresie głodówki należy wprowadzić stopniowo posiłki. Najlepiej skorzystać z gotowego preparatu, lub kremu jajecznego z właściwą proporcją ketogeniczną i wyliczoną ilością wartości odżywczych.

Co jeszcze może wyeliminować lub zredukować te objawy?

• Podział posiłków na mniejsze porcje. 

• Lody zrobione z zamrożonego napoju.

• Picie wody z imbirem, który ma właściwości ograniczające mdłości

• Zmniejszenie ilości tłuszczy MCT w diecie MCT (można to jednak zrobić tylko pod nadzorem lekarza/ dietetyka). 

• Picie zimnych napoi.

• W wymiotach może pomóc ssanie kostek lodu, zaś w nudnościach podawanie pojedynczych łyków soku pomarańczowego. 

• Ważne jest to by jedzenie wyglądało apetycznie, było schludnie i ciekawie podane, a zapach zachęcał pacjenta do posiłku.

• Jeśli dziecko odczuwa mdłości pomóż mu się zrelaksować i powoli oddychać

• Po każdym posiłku zarezerwuj chwilę na odpoczynek, wyeliminuj aktywność fizyczną od razu po jedzeniu

• Przy silnych wymiotach może być wymagane nawodnienie w szpitalu

Uwaga! Podczas wymiotów i biegunki powinno się każdorazowo oznaczać zawartość ketonów w moczu. Należy też uważać, czy dziecko nie wykazuje objawów nadmiernej ketozy i kwasicy 

 

► WYPADANIE WŁOSÓW

Jeśli w wyniku zastosowania diety ketogennej pojawia się wypadanie włosów, to jest to najczęściej około 3-6 miesięcy po jej rozpoczęciu. Zazwyczaj jest to tymczasowe, więc nie powinno być powodem do zmartwień. W przypadku gdy trwa to długo skonsultuj to z lekarzem. 

 

► NIEŚWIEŻY ODDECH

Podczas wejścia w stan ketozy w organizmie pojawiają się ciała ketonowe, wydają one zapach acetonu, który nierzadko powoduje nieświeży oddech. Zbyt mała ilość wypitej wody może powodować zmniejszenie się ilości śliny, która ma działanie bakteriobójcze, dlatego:

• pij dużo wody

• dbaj o higienę jamy ustnej

• poczekaj cierpliwie na poprawę, gdyż najczęściej ta dolegliwość jest tymczasowa

 

► SENNOŚĆ

Sprawdź, czy sennośc nie jest spowodowana hipoglikemią lub kwasicą ketonową. Jeśli wszystko jest w porządku, to sama senność nie wymaga specjalnej interwencji medycznej, ponieważ zazwyczaj ustępuje po kilku tygodniach. Senność może też pojawiać się w wyniku jednoczesnego stosowania z dietą leków przeciwpadaczkowych.

 

► DEMINERALIZACJA I ŁAMLIWOŚĆ KOŚCI

Problemy z kośćmi są wynikiem niewłaściwej podaży ilości wapnia. Dieta ketogenna jest uboga w nabiał, dlatego organizm nie otrzymuje potrzebnej do właściwego rozwoju dawki tego pierwiastka. Często też pacjenci mają niedobór witaminy D3, którą warto suplementować, ponieważ zwiększa resorpcję zarówno wapnia jak i fosforu potrzebnych do prawidłowego rozwoju kości. Dlatego zalecana jest suplementacja. 

Po 3 latach diety powinno się przeprowadzić densytometrię- badanie sprawdzające stan kośćca.

 

► WZROST POZIOMU CHOLESTEROLU 

W diecie, która może zawierać nawet 60-90% tłuszczu ważne jest utrzymanie odpowiedniego poziomu cholesterolu we krwi. Istotne jest to by monitorować poziom cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL i HDL. 

W początkowej fazie diety poziom trójglicerydów może być spowodowany zbyt dużą podażą tłuszczy zwierzęcych w diecie (np. śmietana, masło, ser żółty). Zmniejszenie (po uprzedniej konsultacji z dietetykiem, lub lekarzem) ilości tłuszczy zwierzęcych i zastąpienie ich roślinnymi może być dobrym sposobem do poradzenia sobie z wyższym poziomem cholesterolu całkowitego. Warto też spróbować zastosować gotowy preparat z właściwym profilem lipidowym, ponieważ zaburzenia lipidowe pojawiają się niezwykle rzadko u dzieci stosujących wyłącznie gotowy preparat. 

Mimo wysokiej zawartości tłuszczu w diecie powikłanie to nie występuje tak często, jak mogłoby się wydawać. Zaburzenia profilu lipidowego są zazwyczaj przejściowe, organizm potrzebuje czasu by dostosować się do nowego stosunku tłuszczy do węglowodanów i białek w diecie. 

 

► KAMIENIE NERKOWE

Kamica nerkowa jest dość częstym powikłaniem diety ketogennej, dlatego często podaje się pacjentom od samego początku stosowania diety ketogennej doustnie cytryniany. Spowodowało to zmniejszenie pojawiania się tego powikłania (spadek częstości kamicy spada z 6,8% do 0,9%)

Istotne jest, że kamica układu moczowego może powodować nawrót lub zwiększenie ilości napadów padaczkowych. 

 

► ODWODNIENIE

Zaburzenie to może towarzyszyć kwasicy, najczęściej wtedy, gdy dziecko nie przyjmuje wystarczającej ilości płynów doustnie. Ważne jest regularne podawanie płynów.

 Czasem wymaga nawadniania dożylnego (zawsze płynami bez zawartości glukozy ) i hospitalizacji.
 

Bibliografia:

1. Magdalena Dudzińska, Dieta Ketogenna, Warszawa 2015 ,PZWL,

2. Monika Jaromin, Dieta ketogenna w leczeniu padaczki, Lublin 2016, Poradnik, Wyd. Czelej Sp. Z.o.o., 

3. Carl E. Stafstorm, Jong M. Rho, Epilepsy and the Ketogenic Diet, Wyd. New Jersey 2004, Humana Press Inc., 

4. Eric H. Kossoff, John M. Freeman, Zahava Turner, James E. Rubenstein, Ketogenic Diets, treatments for Epilepsy and Other Disorders, 2011, Springer Publishing Company,

5. Anna Aftyka, Witold Lesiuk, Ilona Rozalska, Leszek Lesiuk, Pooperacyjne nudności i wymioty u dzieci –czynniki ryzyka, profilaktyka, leczenie, Anestezjologia i Ratownictwo 2011; 5: 353-360

6. James W. Wheless, The Ketogenic Diet: An Effective Medical Therapy With Side Effects, Journal of Child Neurology, 16 (9), wrzesień 2001

7. Karen Ballaban-Gil i in., Complications of the Ketogenic Diet, Epilepsia, 39(7):744-748, 1998, Lippincott-Raven Publishers, Philadelphia

8. Kaiser Foundation Health Plan of Washington,  How to prevent constipation caused by your medicines,2017 

9. Hoon Chul Kang i in., Early- and Late-onset Complications of the Ketogenic Diet for Intractable Epilepsy,  Epilepsia, 45(9):1116–1123, 2004 Blackwell Publishing, Inc., 2004 International League Against Epilepsy

10. Anna Mokrowiecka, Ewa Małecka-Panas, Nudności i wymioty, Pediatr Med Rodz 2010, 6 (4), p. 268-274

11. Żaneta Malczyk, Anna Jarzumbek, Jarosław K wiecień1,3, Katarzyna Ziora1,2 Praktyczne aspekty leczenia zaparć stolca u dzieci Pediatr Med Rodz 2014, 10 (1), p. 55–60

12. Marek w. Karwacki, Twardy problem w medycynie: Przewlekłe zaparcie jako trudna do opanowania. Dolegliwość w leczeniu schyłkowej. IX Konferencja naukowo-szkoleniowa dla lekarzy i pielegniarek, Rynia, 10-14 pazdziernika, 2003

13. Douglas A. Drossman,, Understanding Constipation,  ,The American Gastroenterological Association, A program of the AGA institute