Płyny w diecie ketogennej

Odpowiednie nawodnienie organizmu to podstawa funkcjonowania. Zdrowych i chorych. Małych i dużych. W czasie stosowania diety ketogennej ma szczególne znaczenie. Jest na tyle ważne, że jeśli stwierdzimy niedobór płynów w diecie dziecka i brak możliwości zwiększenia tej ilości, to może być powodem do odrzucenia diety ketogennej jako sposobu leczenia. Picie pozwala na unikanie lub łagodzenie powikłań, które mogą pojawić się w czasie stosowania tego sposobu leczenia. Zapobiega nadmiernemu zakwaszeniu organizmu i kamicy nerek, jest bardzo pomocne w wypróżnianiu się. W czasie upałów potrzebujemy jeszcze większej ilości wody! Często słyszę od rodziców, ale moje dziecko ledwo wypija wyznaczone minimum… W tekście dzielę się z Wami porcją wskazówek.

Ilość płynów w diecie określają normy zależne od wieku, masy ciała czy diety pacjenta. Minimalna ich zawartość to 1 ml płynu na 1 kcal diety. Jeśli dieta pacjenta dostarcza 1000 kcal na dobę, to powinien on wypijać co najmniej 1000 ml płynów. Oczywiście, ilość ta rozłożona jest na cały dzień i może być podana w posiłku (np. zupie) lub wypita. Zalecaną podaż płynów dokładniej określają normy zależne od masy ciała czy wieku pacjenta. Im młodsze dziecko, tym płynów na każdy kilogram masy ciała powinno być więcej. Wynika to ze składu ciała – niemowlęta mają w swoim organiźmie więcej wody, niż dzieci wieku przedszkolnym, a te mają jej więcej niż osoby dorosłe. Poniżej przedstawiam tabelę, gdzie wszystko dokładnie opisałam.

Na podstawie: Kossoff EH. et al.: Optimal clinical management of children receiving the ketogenic diet: Recommendations of the International Ketogenic Diet Study Group. Epilepsia, 50(2):304–317, 2009 oraz van der Louw et al.: Ketogenic diet guidelines for infants with refractory epilepsy. Paediatric Neurology 20(6):798-809, 2016.

Co zrobić, jeśli dziecko nie chce pić? Płyny należy przemycać w posiłkach oraz podawać je w małych porcjach pomiędzy posiłkami. Każdy sposób będzie dobry, więc próbujcie zachęcić dziecko do picia przez słomkę, a nawet łyżeczką czy strzykawką. Świetne są kolorowe bidony, a jeśli ozdobione są ulubionymi postaciami z bajek, tym lepiej. Z posiłków polecam zupy, w upały najlepiej sprawdzają się te w formie chłodników oraz sosy do mięsa. Można przygotowywać również uwielbiane przez dzieci desery - lody, galaretkę bez cukru. Dietę warto wzbogacać też w warzywa i owoce bogate w wodę, a ubogie w węglowodany. Warte uwagi są:

• Bakłażan, botwinka, brokuły, cykoria, cukinia, dynia, kalafior, kalarepa, kapusta (kwaszona, pekińska, biała, czerwona), ogórek (świeży, kwaszony), papryka (zielona, czerwona), pieczarki, pomidor, rzepa, rzodkiewka, sałata, seler (korzeniowy, naciowy), szczypiorek, szparagi, szpinak (warzywa te mają do 5 g węglowodanów w 100 g produktu),
• agrest, arbuz, grejpfrut, jagody, maliny, mandarynki, melon, pomarańcze, poziomki, rabarbar, truskawki, wiśnie (owoce te mają 5-10 g węglowodanów w 100 g produktu, rabarbar poniżej 5 g).

Wszystkie wymienione mają powyżej 85% wody w składzie.

Firma Nutricia wychodzi naprzeciw pacjentom oferując gotowy do wypicia preparat KetoCal 4:1 LQ o smaku neutralnym i waniliowym. Preparaty te można wypić bez dodatków, ale można przygotować na ich bazie:

• wyżej wspomniane chłodniki (KetoCal 4:1 LQ o smaku neutralnym),
• zupy owocowe na zimno (KetoCal 4:1 LQ o smaku waniliowym),
• kakao,
• koktajle owocowe,
• lody. 

            A jak monitorować spożycie płynów? Rozpisując posiłki na cały dzień uwzględnijmy ile do ich przygotowania użyjemy wody. W lecie warto podawać lekkie płynne posiłki, jak zupy, koktajle czy po prostu ketogenne mleko. Resztę płynów wlejmy do dzbanka, z którego będziemy przelewać porcje do wypicia dla dziecka. Pod koniec dnia dzbanek musi zostać pusty! Jeśli dodatkowo wymyślimy i umówimy się z dzieckiem, że to będzie zadanie, wyzwanie, konkurs czy zabawa – nasza pociecha chętniej będzie współpracować wypijając tak ważny dla niego płyn. Można podać:

• wodę (a może dziecko woli wodę gazowaną lub lekko gazowaną), wodę z lodem,
• „mrożoną” herbatę (herbata owocowa lub ziołowa z torebki ze słodzikiem i kostkami lodu),
• zimną lemoniadę (z sokiem z cytryny, listami mięty, plasterkami ogórka).

Dodatkowo jako deser po obiedzie warto zaproponować dziecku wodne lody (woda ze zmiksowanym owocem wpisanym w parametry diety ketogennej).

mgr Ewa Ehmke vel Emczyńska – Seliga

Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka”

Klinika Pediatrii, Żywienia i Chorób Metabolicznych

Kierownik: prof. dr hab. Janusz Książyk